Hoofdstuk 3

Veel discussie
Hoe kan het dat Jezus God was en tegelijk mens? Er waren in het begin veel dwaalleren waartegen de kerk zich moest verdedigen.
Christenen met een Joodse achtergrond zagen Jezus als de nieuwe Mozes: een mens die de taak kreeg om de goddelijke wet te vervullen. De Grieken hadden een godenwereld ontwikkeld met vele goden. Daarom benadrukten christenen uit een Griekse achtergrond zijn goddelijkheid. Binnen de vroege kerk bestond geen enkele moeite met de godheid van Jezus, de bijzondere gebeurtenissen (zoals de wonderen en de opstanding) waren immers kort geleden gebeurd.

Ebionieten
Een voorbeeld van de eerste groep zijn de Ebionieten. Ze leerden dat Jezus de wet nauwkeurig had vervuld en op grond daarvan door God werd gerechtvaardigd. Door zijn totale gehoorzaamheid werd hij door God geadopteerd als de messias. Ze geloofden niet in de maagdelijke geboorte. Pas bij zijn doop daalde de Christus op Jezus neer.
De Ebionieten verloren de volledige godheid van Jezus uit het oog.

Docetisten
Een voorbeeld van de tweede groep zijn de Docetisten (zoals Eutyches). Zij leerden dat Christus niet echt mens was geworden en dat zijn menszijn schijn (Grieks: dokein) was. Het lijden en sterven van Jezus was slechts buitenkant. Als Christus had geleden kon hij niet echt God zijn, want God kan niet lijden. Ze leerden dat de mense­lijke natuur van Christus volledig opging in de goddelijke natuur, als een druppel die helemaal opgaat in de oceaan.
De Docetisten verloren het zicht op de mensheid van Jezus.

Nestorianen
De Nestorianen leerden een scherpe scheiding tussen de twee naturen en losten dit op door te zeggen dat Jezus uit twee per­sonen bestond: God én mens in Christus. Dus twee afzonderlijke personen in één lichaam.
Zij verloren zo het zicht op de eenheid van zijn persoon.

God en mens
De synode van Efeze (431) kiest voor Cyrillus. De synode van Chalcedon (451) kiest uiteindelijk voor het standpunt van Leo (de toenmalige paus). Zie verder hierover vraag 43.

.

Degenen die de mensheid van Jezus teveel benadrukten, kwamen uit bij de gedachte dat Jezus een schepsel was. Bijvoorbeeld Arius leerde dat God eerst de Heer Jezus en toen de wereld en de mens heeft gescha­pen. De Jehova’s Getuigen hebben een soortgelijke visie.

Maar de Griekse termen ‘eerstgeborene’ en ‘begin’ slaan niet altijd op volgorde in de tijd. Ze kunnen ook slaan op rangorde: Jezus is de hoogste, de belangrijkste, de Heer van de schepping. Zie verder het boek.

Het is dan juist andersom: door Jezus zijn alle dingen geschapen en worden ze onderhouden. 

.

Jezus zegt zelf dat hij één persoon is, onder­scheiden van de Vader en van de heilige Geest. Jezus maakt geen onderscheid tussen zichzelf als goddelijke persoon en als menselijke persoon.

Nu gaan eerst in op Christus’ menszijn (vraag 39, 40 en 41).
Erna gaan we in op zijn goddelijkheid (vraag 42 en 43).

De bijbel leert dat Jezus Christus echt mens is.
Als Jezus niet echt mens was, vervalt de kern en de basis van het christelijk geloof (zie verder vraag 40).

Jezus bezat alle aspecten die een mens kenmerken:
- lichaam (Johannes 2:21, Matteüs 27:58-59)
- ziel (Johannes 12:27, Marcus 14:34)
- geest (Lucas 23:46, Johannes 19:30)
Hij leefde als een gewoon mens

.

Alleen als mens kon Jezus de bemiddelaar zijn tussen God en mensen. Alleen zo kon een goddelijke persoon onze zonden dragen:

Als God én mens vertegenwoordigt Jezus ons bij God, hij is onze pleitbezorger. Hij heeft alle onderdelen van mens-zijn ervaren en begrijpt ons dus. Daarom kan hij het voor ons opnemen:
1 Johannes 2:1
Hebreeën 9:24

Hij heeft ons laten zien wat echt (ideaal) menszijn betekent. Hij liet ons zien wat Gods doel met ons leven is.
Zie Matteüs 5:21-48
Marcus 7:9 en 12:24
Matteüs 11:29
Marcus 8:34-38
Johannes 12:24
Hebreeën 12:2

De complete menselijke natuur is goed. Het lichamelijke aspect is niet minderwaardig aan het geestelijke. Jezus was beide tegelijk en toch volmaakt. Hij was goed.

Hij blijft mens tot in eeuwigheid.

Wat betekent het feit dat Jezus echt mens was voor ons menszijn?
Hij liet zien dat alle aspecten van ons menszijn goed zijn (behalve de zonde). Jezus was geen spook dat boven de aarde rondwaarde. Hij was echt net als wij, in alles aan ons gelijk.

Wat verandert Jezus’ menszijn nou concreet voor de kansloze mensen in deze wereld (zoals armen en sociaal zwakkeren)?
Incarnatie betekent een mens worden middenin het keiharde, rauwe leven. Die houding hoort de kerk ook te hebben. Maar als je naar veel kerken kijkt, lijkt Jezus alleen voor keurige mensen die hun leven aardig op een rij hebben, niet voor mensen die vastlopen of in de derde wereld opgroeien. De kerk heeft hen weinig te bieden. We hebben blijkbaar een verkeerd beeld van Jezus geschapen. In werkelijkheid staat Jezus heel dicht bij hen. Jezus wist uit eigen ervaring wat een kansloze afkomst betekent.
Jezus groeide op in een eenvoudig gezin. Zijn vader stierf waarschijnlijk vóór hij zijn bediening begon. Hij richtte zich tijdens zijn bediening vooral op armen, outcasts en ‘zondaren’. Zijn boodschap was juist voor hen goed nieuws. Juist zij mogen delen in Gods koninkrijk. Daarom waren zij blij met hem. Voor de rijken was het veel moeilijker om hem te volgen. Bij Jezus vallen sociale status en aanzien weg, want ieder mens heeft redding nodig.

Waarom was Jezus een man? Hoe kun je als vrouw Jezus als voorbeeld ervaren?
‘Een patriarchale godheid of zijn zoon is niet in een positie om ons uit de verschrikkingen van een patriarchale wereld te redden.’
Mary Daly

In de (kerk)geschiedenis is vrouwzijn lang als minderwaardig uitgelegd. Sommigen hebben Jezus’ opstandingslichaam daarom uitgelegd als onzijdig (op grond van Matteüs 22:30). Anderen maken Jezus tot een vrouwelijke Jesa Christa.

.

Jezus zegt dat hij al vanaf de eeuwigheid bestaat.
Johannes 8:58
Johannes 6:62
Johannes 17:5
Johannes 1:15
Micha 5:1
1 Korintiërs 10:4 en 9
Filippenzen 2:5-7
Kolossenzen 1:17

Zie ook vraag 132 over de ‘engel van de HEER’.

Jezus deelt al Gods onmededeelbare eigenschappen (hoewel hij in zijn incarnatie sommige aspecten hiervan tijdelijk aflegde). Dus ook de eeuwigheid. Zie ook vraag 29.

.

.

Concilie van Nicea (325)
= Jezus is hetzelfde wezen (homo-ousios) als de Vader
= veroordeling van Arius, die leerde dat Jezus geschapen was

Concilie van Efeze (431)
= Jezus is één persoon, namelijk God in het vlees
= veroordeling van Nestorius

Concilie van Chalcedon (451) vat vooral samen hoe de identiteit van Jezus NIET is. Dat blijkt de allerbeste manier om te formuleren wat we wél geloven.

Jezus’ godheid en mensheid zijn
Onvermengd en onveranderd (tegen Eutyches)
Ongedeeld en ongescheiden (tegen Nestorius)

Jezus heeft twee naturen in één persoon
Hij is ‘waarachtig God en waarachtig mens’
De beide naturen, God en mens, zijn op een wonderlijke manier in de persoon van Christus verenigd, hoewel ze onderscheiden worden

.

Jezus vertelde gelijk na zijn opstanding twee van zijn volgelingen wat in het Oude Testament al over hem was voorspeld
Lucas 24:25-27

Jezus’ afkomst

De profetieën spitsen zich dus steeds meer toe

Over zijn leven

.

Jezus (Griekse voor het Hebreeuwse Jozua)
= ‘de Heer is heil’
= ‘hij die zijn volk redt’.
Matteüs 1:21
Handelingen 4:12

Zijn tweede naam is Christus, dat betekent messias (Hebreeuws voor ‘gezalfde’).
Johannes 4:25
Handelingen 2:36

De leerlingen van Jezus worden vanaf Handelingen 11 ‘christenen’ genoemd
= ‘iemand die bij de groep van Jezus Christus hoort’
In het begin was het een scheldnaam, maar al snel werd deze naam door Jezus’ volgelingen als eer ervaren

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.