‘Elke schrifttekst is door God geïnspireerd en kan gebruikt worden om onderricht te geven, om dwalingen en fouten te weerleggen, en om op te voeden tot een deugdzaam leven.’

‘mensen die namens God spraken werden daartoe altijd gedreven door de heilige Geest’

‘Hoe kan wie jong is zuiver leven?
Door zich te houden aan uw woord.
Met heel mijn hart heb ik u gezocht,
laat mij niet afdwalen van uw geboden.
Uw belofte heb ik in mijn hart geborgen,
zo zal ik niet tegen u zondigen.’

1. De naam ‘bijbel’ komt van het Griekse woord biblia dat ‘rollen’ of ‘boeken’ betekent. De bijbel is een verzameling boeken (een kleine bibliotheek) die samen een eenheid vormen.
Daniël 9:2
Lucas 4:17

2. Een ander woord voor bijbel is ‘heilige Schrift’ of ‘Schriften’.
Heilig betekent ‘helemaal anders, apart gezet voor God’.
Romeinen 1:2
2 Timoteüs 3:16

3. Jezus zelf zegt dat God in de bijbel tot ons spreekt
Matteüs 22:31

Reageren

Apologetiek 1
De bijbel is een boek als alle andere boeken

Weerlegging: de bijbel is uniek

1. De bijbel is geschreven door meer dan 40 totaal verschillende mensen zoals Mozes, Jeremia, Lucas en Paulus. De schrijvers waren boeren, ambtenaren, artsen, prinsen, koningen, ministers en hofpredikanten. Ze kwamen uit acht landen en drie continenten. Ze leefden verdeeld over een periode van meer dan duizend jaar.

Maar ondanks al die grote verschillen is de boodschap van de bijbel een eenheid.

2. De bijbel is geschreven voor mensen in heel verschillende tijden en omstandigheden:
Jesaja 6:9
Kolossenzen 1:1        
Psalm 51-62
Lucas 1:3
Handelingen 1:1

3. Het gaat over heel ingrijpende zaken zoals de wet van God, de geschiedenis van zijn volk, profetieën en leerstellingen. Maar steeds zeiden de schrijvers dat de opdracht om te schrijven van God kwam. Ze zeiden dat ze werden ‘gedreven’ door de heilige Geest:
2 Petrus 1:21

Conclusie

Doordat er zoveel verschillende schrijvers zijn, vind je in de bijbel een heleboel stijlen: iedere auteur heeft zijn eigen achtergrond en aanpak. Tegelijk vinden we een opvallende éénheid in de boodschap en het gezag van de bijbel. Er is maar één verklaring voor deze eenheid: het plan van één Auteur, God zelf.

Reageren

Er zijn verschillende aanwijzingen:

1. Directe teksten
Jesaja 55:11
2 Timoteüs 3:16
In het Oude Testament staat dit 3.808 keer.

2. Jezus zegt het
Matteüs15:4-6
Johannes 10:35
Johannes 17:17
Matteüs 19:45
Matteüs 22:31

Jezus baseerde zijn leer soms zelfs op één werkwoordstijd:
Matteüs 22:31-32 op basis van Exodus 3:6 ‘Ik ben de God van…’

3. Betrouwbaar
Voorspellingen zijn letterlijk uitgekomen:
Deuteronomium 28:36-37 en 1 Koningen 9:1-9
Vergelijk dit met 2 Koningen 24:1-20; 25:1-24 en Jeremia 39:1-14
Jesaja 61:1-2
Vergelijk dit met Lucas 4:18-19

4. Niet veranderd
De teksten van de bijbelboeken zijn niet veranderd. Er bestaan veel oude manuscripten waaruit blijkt dat de teksten betrouwbaar zijn doorgegeven.

5. Oud en toch actueel
De bijbel is bijzonder: het is één van de oudste boeken ter wereld, maar toch is de bijbel altijd actueel gebleven. Dat komt doordat de boodschap in iedere cultuur en op alle plaatsen rechtstreeks tot ieder mens is gericht en voor iedereen herkenbaar is.

6. Subjectief bewijs
Dan is er ook een heel subjectieve reden: iemand die gelooft wat God in de bijbel zegt zal ervaren dat dit zijn leven verandert:
Johannes 7:16-17                                                                 
Handelingen 9:4-5 en 17-19

7. Andere argumenten
-   De eenheid van de bijbel (45 schrijvers, 66 boeken).
-   De omvang van de onderwerpen in de bijbel en het hoge niveau ervan.
-   De verspreiding van de bijbel in de wereld: de bijbel is nu in bijna iedere taal vertaald en is het meest verkochte (en het meest gestolen) boek ter wereld.
-   De literaire waarde van de bijbel is met niets te vergelijken.

Reageren

Apocrief = een boek waarvan de oorsprong duister is
Canon = de boeken die als ‘richtsnoer’ of ‘maatstaf’ voor het geloof gelden

1. 66 boeken
Het gezag geldt alléén voor de bijbel, dat wil zeggen de 66 canonieke boeken.
Het geldt niet voor de apocriefe (ook wel genoemd deuterocanonieke) boeken, ook al staan daar soms mooie gedachten in.

2. Direct gezag
Vaak wisten de lezers/hoorders vanaf het moment dat de boeken werden opgeschreven dat ze door God zelf waren geïnspireerd. De canon is dus een gezaghebbende lijst van gezaghebbende boeken.

3. Lijsten
Er circuleerden verschillende lijsten van gezaghebbende boeken zoals de Paasbrief van Athanasius (367). In 397 werd de lijst door de synode van Carthago officieel vastgesteld.

4. Maatstaf
De maatstaf die bij het vaststellen van de canon van het Nieuwe Testament werd gebruikt:
-   De apostolische herkomst: de schrijvers kenden Jezus of leefden vlakbij hem.
-   Het algemene gebruik van de geschriften
-   De inhoudelijke overeenkomsten met de al bekende geschriften.

Kerkgeschiedenis
Het belang van de canon

De kerk heeft veel problemen gehad met dwaalleraars en heeft zich tegen hun ketterijen verzet door onder andere de canonlijst officieel vast te stellen. Dwaalleraren baseerden hun theorieën op geschriften buiten de bijbel of ze schrapten delen van de bijbel die niet in hun theorie pasten (bijvoorbeeld Marcion).

Reageren

De bijbel is uniek, gezaghebbend en betrouwbaar vanwege 4 aspecten:

1. Openbaring
de bijbel is Gods boodschap over dingen die anders onbekend zouden blijven.

2. Inspiratie
God leidt de bijbelschrijvers zó dat ze zijn gedachten overbrengen.

3. Bewaring
de geschriften zijn de eeuwen door bewaard gebleven.

4. Interpretatie (uitleg)
de heilige Geest helpt ons Gods boodschap te begrijpen.

Reageren

1. Openbaring = ‘ontsluiering’ of ‘de bedekking wegnemen’.
De mens krijgt zo inzicht in de wereld van God.

2. God nam het initiatief om zichzelf bekend te maken
Job 11:7
1 Korintiërs 2:10-11

Reageren

Op minstens 9 verschillende manieren:

1. Exodus 31:18
Rechtstreeks geschreven door ‘de vinger van God’

2. Exodus 33:11
Gesproken door de stem van God

3. Genesis 40:41
God geeft dromen en hij geeft ook de uitleg erbij

4. Ezechiël 1:1          
Gezichten (visioenen)

5. 2 Petrus 1:21
Rechtstreeks ‘gedreven’ door de heilige Geest

6. Psalm 51
Vanuit een op God afgestemd geestelijk leven

7. Hebreeën 7-10
Doordat mensen of dingen een speciale bete­kenis krijgen

8. 1 Korintiërs 10:6 en 11
Door (natuurlijke en boven­natuurlijke) historische gebeurtenissen

9. Romeinen 1:18-32
Door de gang van zaken in de natuur

Reageren

2 Timoteüs 3:16
theopneustos = ‘door God geademd’

2 Petrus 1:21
Mensen spraken namens God, gedreven door de heilige Geest.
De profeten spraken de woorden van God zonder een fout te maken.

Reageren

1. Inductie en deductie
Hierbij is het verschil tussen deductie en inductie belangrijk

2. Onfeilbaarheid en foutloosheid
Er ontstond in de loop van de twintigste eeuw een discussie over de begrippen onfeilbaarheid en foutloosheid. Er zijn vier standpunten.
Deze vier visies op foutloosheid in een schema:

3. Voorbeelden van tekstproblemen in de bijbel
Matteüs 13:32-33
1 Korintiërs 10:8
Verschillen tussen de evangeliën, kijk bijvoorbeeld naar:

4. Het gaat om de toepassing
We vinden de betrouwbaarheid van de bijbel belangrijk, daarom willen we problemen in de teksten oplossen. Je kunt hier hard voor gaan vechten en tegelijk vergeten om de bijbelse waarheden in je eigen leven toe te passen.
Juist denken alleen is niet genoeg; we moeten de waarheid ook toepassen in ons leven. Anders is onze inzet voor ‘de waarheid’ zinloos.

5. Hoe zit het met vertalingen van de bijbel?
Hoe betrouwbaar zijn die?
Er is een verschil tussen een vertaling en een parafrase.
Vertaling = letterlijk woord voor woord
Voorbeelden: Statenvertaling, NBG 1951 en NBV
Parafrase = omschrijving van de inhoud, vertaald naar deze cultuur en tijd.
Voorbeeld: Het Boek
Een vertaling is altijd een verarming. De grondtalen zijn dus heel belangrijk!

Reageren

De vier meest bekende visies in een schema

Welke visie denk je dat het beste past?

Reageren

Een andere naam voor deze visie is verbale, plenaire inspiratie.

1. Woordelijk
Verbaal of woordelijk: de heilige Geest vormde de woorden in de bijbelschrijvers
De heilige Geest zorgde dat het resultaat precies werd zoals hij wilde. Het waren hún woorden, maar Gód heeft ze in de mond van de profeten gelegd.
Jeremia 1:9 en 12

2. Volledig
Plenair of volledig wil zeggen dat álle woorden in de bijbel door de heilige Geest zijn ingeblazen.

3. Unaniem
Christenen hebben de eeuwen door deze organische inspiratietheorie aangehangen. De theorie is niet ‘wetenschappelijk onhoudbaar’. Er hoeft geen tegenstelling te zijn tussen archeologie of de studie van hand­schriften en de verbale, plenaire inspiratie van de bijbel.

Reageren

1. Overschrijven
De oorspronkelijke manuscripten zijn er niet meer.
Het voor­komt dat mensen ze zouden vereren.
Vernietiging voorkwam dat de slechte manuscripten nog werden gebruikt (en verkeerd gelezen).
Dat ze niet meer bestaan is dus niet negatief (alsof de bewijzen ontbreken) maar juist heel positief (als teken van zorgvuldigheid van de overschrijvers en beheerders).
Overigens: er is een zeer groot aantal oude rollen bewaard gebleven die intact zijn.

2. Oude vertalingen
Behalve de handschriften in de oorspronkelijke talen (Hebreeuws, Grieks en Aramees) bestaan er twee zeer zorg­vuldige oude bijbelvertalingen die de betrouwbaarheid ondersteunen:
- de Septuagint (de Griekse vertaling van het Oude Testament)
- de Vulgata (de Latijnse vertaling van het Oude en Nieuwe Testament)

Reageren

1. Controlesysteem
De Joodse geleerden die de manuscripten overschreven telden de tekens en vermeldden ze als controle in de marge. De Masoreten (een groep Joodse geleerden) voerden rond het jaar 600 na Christus de klinkers in. Dit systeem verhoogde de kwaliteit van het overschrijfwerk.

2. Handschriften zijn bewaard
Er zijn erg veel manuscripten bewaard gebleven. Er zijn wel fouten ingeslopen, maar in verhouding veel minder dan de manuscripten van andere geschriften uit de oudheid.
Van het Nieuwe Testament zijn ongeveer 5.000 manuscripten bewaard gebleven. Vijftig hiervan bevatten heel het Nieuwe Testament. De periode tussen de oorspronkelijke en de bewaard gebleven manuscripten is in veel gevallen heel kort, soms hoogstens honderd jaar. In de literatuur uit de oudheid is een verschil van duizend jaar heel normaal.

3. Alleen details
In bijna alle gevallen waarin sprake is van verschillen tussen de handschriften (ongeveer 1% van de teksten) gaat het om details die geen enkele invloed op de theologie hebben.

Reageren

Er zijn twee soorten tekstkritiek: lagere en hogere tekstkritiek

1. Lagere schriftkritiek (tekstkritiek)
De tekst van de bijbel is heel vaak overgeschreven. Deze afschriften verschillen onderling door spel­- en overschrijffouten. De ‘lagere tekstkritiek’ vergelijkt al deze manuscripten kritisch met elkaar.

Voorbeeld Oude Testament
De Dode Zeerollen zijn ontdekt in 1947 en geschreven tussen 150 voor en 70 na Christus. Ze waren duizend jaar ouder dan de tot dan toe oudst bekende manuscripten. De rollen bevatten enkele Hebreeuwse oudtestamentische boeken. De tekst bleek vrijwel identiek gebleven. Ze bewijzen de accuraatheid van Gods bewaring en de menselijke nauwkeurigheid.

Voorbeeld Nieuwe Testament
Van het Nieuwe Testament zijn veel handschriften gevonden, die kort na de gebeurtenissen zelf zijn geschreven. Daardoor weten we bijna 100% zeker dat we de juiste tekst hebben. De onderlinge verschillen tussen de handschriften gaan nergens over een belangrijke leerstelling.

Van geen enkel boek in de oudheid zijn zoveel en zulke vroege handschriften beschikbaar als van het Nieuwe Testament.

2. Hogere schriftkritiek
De mens beoordeelt in deze benadering wat wel en niet klopt in de bijbel. Het gaat dan om vragen als:
‘Is wat hier in de bijbel staat wel mogelijk?’
‘Kan deze schrijver dit wel hebben geschreven?’
‘Daniël kon deze profetie niet uitspreken, want het was nog niet gebeurd. Dus kon Daniël het nog niet weten.’

3. Verkeerde houding
De bijbel waarschuwt voor een verkeerde houding:
Deuteronomium 4:2
Openbaring 22:18-19

Reageren

1 Korintiërs 2:14
Een mens kan de bijbel niet uit zichzelf begrijpen

1 Korintiërs 13:12
Bovendien kan niemand de bijbel ooit volmaakt en volledig uitleggen

Het is dus niet vreemd dat we moeite hebben om de bijbel te begrijpen. God heeft beloofd dat hij ons zal helpen. Door de leiding van de heilige Geest wordt het woord van God levend en krachtig voor ons.
Johannes 16:12-15
Efeziërs 1:15-23

Reageren

Apologetiek 2
Iedereen legt de bijbel uit zoals hij zelf wil.

Er zijn regels voor het uitleggen van de bijbel. Je kunt dus niet zomaar wat in de bijbel schrappen, strepen en toepassen zoals jou uitkomt.
De uitleg die iemand geeft heeft alles te maken met hoe hij als persoon is en denkt (zijn vooronderstellingen). Daarom moet een goede bijbeluitlegger aan een aantal eisen voldoen:

1.  1 Korintiërs 2:14
Een niet-christen begrijpt niets van de bijbel. Hij/zij moet daarom een man/vrouw van God zijn, wedergeboren en toegewijd.

2. 1 Samuël 3:10
Hij/zij moet eerbied hebben voor Gods woord.

3. 1 Petrus 3:15
Hij/zij mag niet eigenwijs zijn, maar moet zich onderwerpen aan Christus.

Bij het bestuderen van de bijbel zijn drie stappen of manieren van lezen belangrijk. Ze horen altijd bij elkaar:

1. Observatie: Wat staat er in de tekst inclusief de context? Dus goed kijken naar wat er staat. Zonder allerlei vooroordelen proberen te luisteren alsof je er zelf bij staat. Meestal staat er veel meer dan je in eerste instantie denkt te zien.

2. Interpretatie: Wat betekent het? Dat wat er staat op de goede manier uitleggen.

3. Toepassing: Wat moet ik ermee doen? De link van de tekst en de betekenis ervan naar ons leven nu.

Objectieve regels voor het uitleggen van de bijbel

1. Werk inductief
Eerst kijken, feiten verzamelen en dan pas je conclusies trekken.

2. De oorspronkelijke talen hebben voorrang
De woorden in de oorspronkelijke taal hebben vaak een veel bredere en rijkere betekenis dan de vertaling.

3. Context
Let op het bredere verband van de tekst (de context) en maak niet zomaar één tekst los van zijn omgeving om een theorie op te baseren.

4. Probeer de gebeurtenissen in hun tijd en culturele achtergrond te begrijpen.
Als je de historische context begrijpt, begrijp je de bedoeling.

5. Schrift met Schrift vergelijken
Meestal legt de bijbel zichzelf uit als je alle gegevens over een bepaald thema op een rijtje zet. Wat eerst tegenstellingen of onduidelijkheden lijken, kun je zo in het grotere geheel zien.

6. Literair genre
Iedere soort literatuur in de bijbel heeft zijn eigen oogpunt en nadruk:
Psalmen
Geschiedschrijving
Profetie
Gelijkenissen
Wijsheidsliteratuur

7. Voortgang van de openbaring
Hoe verder in de tijd, hoe meer basiskennis bij de lezer/hoorder aanwezig is. Nieuwe informatie is niet tegengesteld met het vorige, maar vult dit juist aan.

8. Duidelijke teksten
Baseer je mening in de eerste plaats op de duidelijke teksten, niet op de moeilijke teksten.

9. Interpretatie en toepassing
Houdt interpretatie gescheiden van toepassing. Er is maar één juiste interpretatie (die de lezers/ontvangers begrepen), maar er bestaan vaak veel toepassingen. Het laatste mag het eerste niet vervangen.

10. Ontdekkingen vergelijken
Vergelijk je mening met die van anderen. We hebben allemaal onze stokpaardjes en ‘blinde vlekken’.

11. Ik weet het niet
Wees niet bang om dat eerlijk te zeggen.

Kloof
De grote taak waar de hermeneutiek (de uitleg van de bijbel) voor staat is het overbruggen van de kloof tussen de lezer van het boek (in zijn eigen tijd) en ons (in onze eigen tijd en situatie).

Reageren

1. Twee delen
De bijbel bestaat uit twee delen: het Oude Testament en het Nieuwe Testament.
Testamentum is Latijn en betekent ‘verbond’.

2. Verschillend en één
In het Oude Testament wordt de komst van de messias beloofd, in het Nieuwe Testament wordt deze belofte vervuld (zie bijvoorbeeld Lucas 24:44).
Het eerste is de voorafschaduwing (zoals de offers), het tweede is de werkelijkheid (zie Hebreeën 8-10).
Ondanks het onderscheid tussen de twee is de bijbel een eenheid. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, lopen in elkaar over en bouwen op elkaar voort. Samen zijn ze het woord van God.

De bijbel bestaat uit 39 + 27 = 66 boeken.
Eigenlijk zijn het 70 boeken, omdat de Psalmen zelf bestaan uit 5 boeken.

3. Drie basisstijlen
De 39 boeken van het Oude Testament kun je als volgt indelen

De 27 boeken van het Nieuwe Testament kunnen we als volgt indelen

Reageren

Lees de volgende teksten en vul je eigen naam in.
Schrijf de teksten met daarin je eigen naam uit.

Johannes 3:16
Sefanja 3:14-17
Psalm 23
Matteüs 3:17
Openbaring 3:20
1 Petrus 1:3-9

Reageren

Bekijk hoe de bijbelschrijvers zelf de bijbel citeerden.

Vergelijk Leviticus 19 en Daniël 9 (het eerste deel) met Jeremia 25 en 29.
Vergelijk Matteüs 4 (het eerste deel) met Deuteronomium 6 en Psalm 91.
Vergelijk Lucas 24 (het laatste deel) met Jesaja 53.
Vergelijk Hebreeën 3 met Numeri 14.

Reageren

Bestudeer de zes manieren waarop je met de bijbel kunt omgaan:

1. Horen: Marcus 4:23 en Romeinen 10:17
2. Nadenken: Psalm 1:2-3 en Jozua 1:8
3. Lezen: Openbaring 1:3 en Deuteronomium 17:19
4. Bestuderen: Handelingen 17:11 en 2 Timoteüs 2:15
5. Memoriseren: Psalm 119:11 en Deuteronomium 6:6
6. Toepassen: Lucas 6:46-49 en Jakobus 1:22

Reageren

Zie het voor je: de illustraties van de bijbel.

Deze beelden geven aan hoe belangrijk het is om op een goede manier met de bijbel om te gaan, probeer ze voor je te zien
1. Jeremia 15:16 en Matteüs 4:4
2. Psalm 119:105
3. Jeremia 23:29a
4. Jeremia 23:29b
5. Efeziërs 6:17 en Hebreeën 4:12

Reageren